Wanneer ik de afgelopen jaren een column schreef voor de Tau, ging dat altijd over een beeld van God in de moderne kunst: schilderkunst, muziek of architectuur. Oude Bijbelse beelden van God spreken ons soms niet meer aan en diverse kunstenaars zijn experimenterend op zoek om hun gevoel voor het mysterieuze en het ongrijpbare anders uit te drukken dan we gewend zijn. Vanwege Corona heb ik de laatste jaren echter geen expositie meer gezien. Daarom kies ik deze keer voor een andere invalshoek.
In de Corona-kerk werd ik weleens getroffen door een regel van een liedje dat we zachtjes mochten meezingen of beluisteren. Die traditionele liederen laten heel verschillende beelden van God horen. Wie is die God die eeuwig leeft, die de wereld schiep, het oerbegin is en het einde, de zin van de geschiedenis?
Is hij voor ons het licht, de lamp voor onze voeten? Of de mantel om ons heen? Is hij het zaad dat ontkiemt, het graan om te oogsten, het brood om te eten? Is hij het land van vrede? Dat zijn allemaal heel verschillende beelden. Is hij de bron van het leven, de stem die ons tot leven roept? Je zult zelfs niet sterven als je leeft in zijn schaduw.
Er zijn mensen voor wie dit alles niets meer oproept, voor wie God dood is. Zulke periodes kunnen er ook in ons leven zijn. God is dan geen vriend meer die zijn vleugels beschermend om ons legt. Hij is als water geworden dat wegvloeit uit een bergmeer, een rivier die leegloopt en opdroogt. In deze periodes zullen we ons waarschijnlijk beter herkennen in een ander soort liederen, die van rouw: Ik sta voor u in leegte en gemis, vreemd is uw naam, onvindbaar zijn uw wegen, mijn dagen zijn door twijfel overmand.
In deze tijden lijken we gevangen in ons onvermogen. We hebben het gevoel dat we liggen en niet meer zullen opstaan, niet meer ontwaken uit een diepe slaap. Hooguit rest er nog een beetje hoop: blijf mij nabij gij die eeuwig zijt. Mogen we nog eenmaal zien met nieuwe ogen?
Het is verleidelijk om een beeld van God te maken. We doen dat al eeuwen. Als je het hebt gevonden, heb je niet goed gezocht, zei de dichter Rutger Kopland. Ik blijf dus ook zoeken, want ik ben blij dat ik er nog ben, het voorjaar zie komen en op een rustig moment breed kan genieten om een sinaasappel af te pellen. Soms is een beeld niet nodig. God laat zich overal vinden.
Willy van Olffen